Η Θεσσαλία, από τον 6ο μ.Χ. αιώνα και έπειτα αρχίζει να εποικίζεται από σλάβικους πληθυσμούς (σκλαβενίτες) και σε αυτούς τους πληθυσμούς οφείλεται η πληθώρα σλάβικων τοπωνυμίων, ονομάτων και επωνύμων που συναντούμε στη Θεσσαλία. Αυτοί οι πληθυσμοί θα σχηματίσουν δικά τους αυτόνομα (δημοκρατικά) κρατίδια, τις λεγόμενες "Σκλαβηνίες", αφού πρώτα νικήσουν τους Ανατολίτες Ρωμιούς (Βυζαντινούς) σε μια σειρά από μάχες, εφαρμόζοντας άριστα την τακτική του κλεφτοπόλεμου και των ενεδρών. Τα κείμενα των Βυζαντινών (πχ "Θαύματα του Αγ. Δημητρίου") στην περιοχή της Θεσσαλίας αναφέρουν την ύπαρξη της σλάβικης φυλής των Βελεγεζιτών. Αυτές οι φυλές, όπως ήταν και οι Κροάτες (Χρωβάτες) και οι Σέρβοι, προέρχονταν από περιοχές της κεντρικής Ευρώπης με σλάβικο πληθυσμό, όπως πχ η λεγόμενη "λευκή" ή "μεγάλη" Κροατία (Χρωβατία). Από τις σκλαβηνίες της Βαλκανικής θα επιβιώσουν εν τέλει ως κράτη η Κροατία και η Σερβία.
Στην περιοχή της Θεσσαλίας είχε αποδυναμωθεί το ελληνικό στοιχείο, εξαιτίας των συνεχών επιδρομών διαφόρων λαών, των επιδημιών αλλά και των σφαγών που εξαπέλυσε το Βυζάντιο κατά των Ελλήνων της Θεσσαλίας και της νότιας Ελλάδας (με αποκορύφωμα την γενοκτονία των Ελλήνων του 727-728 μ.Χ.). Ουσιαστικά, από το 8ο αιώνα έχει αφανιστεί πλήρως το ελληνικό στοιχείο και το Βυζάντιο επιδίδεται σε μια προσπάθεια "εκρωμαϊσμού" των Σλάβων της Θεσσαλίας και της υπόλοιπης Ελλάδας, αναγκάζοντάς τους να ασπαστούν την χριστιανική θρησκεία και να δηλώσουν υποτέλεια στον βυζαντινό αυτοκράτορα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αρχίσει σταδιακά να επανέρχεται η οικονομική ζωή της Θεσσαλίας, η οποία θα κορυφωθεί από τον 10ο αιώνα και μετά, όταν καταφθάνουν στη Θεσσαλία και οι Βλάχοι (λατινόφωνοι πληθυσμοί της Βαλκανικής, δακο-θρακικής προέλευσης). Οι Βλάχοι θα εγκατασταθούν κυρίως σε περιοχές της Πίνδου και στον κάμπο.
Η οικονομική άνθιση της Θεσσαλίας δεν πέρασε απαρατήρητη από το Βυζάντιο, το οποίο άρχισε να επιβάλλει ολοένα και περισσότερους φόρους στην περιοχή, όπως πχ ο έγγειος φόρος (φόρος για την ιδιοκτησία γης), ο εννόμιος (για την κατοχή ζώων), η συνωνή (για τα αγροτικά προϊόντα), τα παρακολουθήματα (έκτακτοι φόροι), το δικέρατο (για την επισκευή των τειχών της Κων/πολης), το εξάφολλο (για κοινωνοφελείς σκοπούς), οι επήρειες (οι αμοιβές των φοροεισπρακτόρων), οι αγγαρείες, το νόμιστρο, το καπνολόγιον, η ορρική, το μελισσωνόμιον, η πρεβέντα μετά οίνου δόσεως (στρατιωτικός φόρος), η σιτάρκεια (για τη φρουρά των κάστρων), ο κομμέρκιος, η πενταμίδεια, η παρθενοφθορία κλπ.
Οι πολλοί και βαρύτατοι φόροι που επιβλήθηκαν στους κατοίκους της Θεσσαλίας είχαν ως αποτέλεσμα τον γενικό ξεσηκωμό τους, το 1066 μ.Χ, όταν θα επαναστατήσουν κατά του Βυζαντίου και θα διεκδικήσουν την πλήρη αυτονομία της περιοχής. Οι κάτοικοι έβλεπαν το εισόδημά τους να χάνεται και να καταστρέφονται, οπότε δεν άργησε η γενική δυσαρέσκεια να μετατραπεί σε επανάσταση (κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ι' Δούκα) με κέντρο τη Λάρισα, η οποία επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Θεσσαλίας. Στην επανάσταση συμμετείχαν τόσο οι Βλάχοι όσο και οι Σλάβοι της Θεσσαλίας, ωστόσο είναι γενικά γνωστή ως εξέγερση ή στάση των Βλάχων. Αρχηγός της επανάστασης φέρεται να ήταν κάποιος Βλάχος με το επώνυμο Νικολίτσας (σλάβικης προέλευσης, εκ του Nikolić), πρόκριτος της Λάρισας, γνωστός και ως Νικολίτσας ο Δελφινάς.
Η επανάσταση του 1066 δεν είχε ευτυχή κατάληξη, καθόσον οι Βυζαντινοί κατάφεραν να την καταπνίξουν. Η οργή όμως του τοπικού πληθυσμού δεν σταμάτησε ποτέ, συνέχισαν την προσπάθεια της αυτονόμησής τους από το κράτος των Ανατολιτών Ρωμιών, κάτι το οποίο πέτυχαν τον 13ο αιώνα, όταν η Θεσσαλία θα αποκτήσει την αυτονομία της και θα γίνει γνωστή ως "Μεγάλη Βλαχία". Στη συνέχεια, οι άρχοντες της Θεσσαλίας αποφάσισαν να ενταχθούν στην σέρβικη αυτοκρατορία του Στέφαν Ντούσαν (ή Ντούσαν του Μεγάλου), η οποία ξεκινούσε περίπου από το σημερινό Βελιγράδι και έφτανε ως την Αιτωλοακαρνανία (η Γρανίτσα Ευρτυανίας μάλλον ήταν το όριο - γρανίτσα σημαίνει "σύνορο"). Οι διάδοχοι του Στέφαν Ντούσαν θα έχουν τον έλεγχο της περιοχής μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς, το 1423. Οι κάτοικοι της Θεσσαλίας στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό αναχωρούν για τα δυσπρόσιτα βουνά της περιοχής, όπου αναπτύχθηκαν πολλοί οικισμοί και μπορούσαν να ζουν σε ένα καθεστώς ημι-αυτονομίας.
Χάρτης με τη Μεγάλη Βλαχία του 13ου αιώνος:
Στην περιοχή της Θεσσαλίας είχε αποδυναμωθεί το ελληνικό στοιχείο, εξαιτίας των συνεχών επιδρομών διαφόρων λαών, των επιδημιών αλλά και των σφαγών που εξαπέλυσε το Βυζάντιο κατά των Ελλήνων της Θεσσαλίας και της νότιας Ελλάδας (με αποκορύφωμα την γενοκτονία των Ελλήνων του 727-728 μ.Χ.). Ουσιαστικά, από το 8ο αιώνα έχει αφανιστεί πλήρως το ελληνικό στοιχείο και το Βυζάντιο επιδίδεται σε μια προσπάθεια "εκρωμαϊσμού" των Σλάβων της Θεσσαλίας και της υπόλοιπης Ελλάδας, αναγκάζοντάς τους να ασπαστούν την χριστιανική θρησκεία και να δηλώσουν υποτέλεια στον βυζαντινό αυτοκράτορα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να αρχίσει σταδιακά να επανέρχεται η οικονομική ζωή της Θεσσαλίας, η οποία θα κορυφωθεί από τον 10ο αιώνα και μετά, όταν καταφθάνουν στη Θεσσαλία και οι Βλάχοι (λατινόφωνοι πληθυσμοί της Βαλκανικής, δακο-θρακικής προέλευσης). Οι Βλάχοι θα εγκατασταθούν κυρίως σε περιοχές της Πίνδου και στον κάμπο.
Η οικονομική άνθιση της Θεσσαλίας δεν πέρασε απαρατήρητη από το Βυζάντιο, το οποίο άρχισε να επιβάλλει ολοένα και περισσότερους φόρους στην περιοχή, όπως πχ ο έγγειος φόρος (φόρος για την ιδιοκτησία γης), ο εννόμιος (για την κατοχή ζώων), η συνωνή (για τα αγροτικά προϊόντα), τα παρακολουθήματα (έκτακτοι φόροι), το δικέρατο (για την επισκευή των τειχών της Κων/πολης), το εξάφολλο (για κοινωνοφελείς σκοπούς), οι επήρειες (οι αμοιβές των φοροεισπρακτόρων), οι αγγαρείες, το νόμιστρο, το καπνολόγιον, η ορρική, το μελισσωνόμιον, η πρεβέντα μετά οίνου δόσεως (στρατιωτικός φόρος), η σιτάρκεια (για τη φρουρά των κάστρων), ο κομμέρκιος, η πενταμίδεια, η παρθενοφθορία κλπ.
Οι πολλοί και βαρύτατοι φόροι που επιβλήθηκαν στους κατοίκους της Θεσσαλίας είχαν ως αποτέλεσμα τον γενικό ξεσηκωμό τους, το 1066 μ.Χ, όταν θα επαναστατήσουν κατά του Βυζαντίου και θα διεκδικήσουν την πλήρη αυτονομία της περιοχής. Οι κάτοικοι έβλεπαν το εισόδημά τους να χάνεται και να καταστρέφονται, οπότε δεν άργησε η γενική δυσαρέσκεια να μετατραπεί σε επανάσταση (κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Ι' Δούκα) με κέντρο τη Λάρισα, η οποία επεκτάθηκε και σε άλλες περιοχές της Θεσσαλίας. Στην επανάσταση συμμετείχαν τόσο οι Βλάχοι όσο και οι Σλάβοι της Θεσσαλίας, ωστόσο είναι γενικά γνωστή ως εξέγερση ή στάση των Βλάχων. Αρχηγός της επανάστασης φέρεται να ήταν κάποιος Βλάχος με το επώνυμο Νικολίτσας (σλάβικης προέλευσης, εκ του Nikolić), πρόκριτος της Λάρισας, γνωστός και ως Νικολίτσας ο Δελφινάς.
Η επανάσταση του 1066 δεν είχε ευτυχή κατάληξη, καθόσον οι Βυζαντινοί κατάφεραν να την καταπνίξουν. Η οργή όμως του τοπικού πληθυσμού δεν σταμάτησε ποτέ, συνέχισαν την προσπάθεια της αυτονόμησής τους από το κράτος των Ανατολιτών Ρωμιών, κάτι το οποίο πέτυχαν τον 13ο αιώνα, όταν η Θεσσαλία θα αποκτήσει την αυτονομία της και θα γίνει γνωστή ως "Μεγάλη Βλαχία". Στη συνέχεια, οι άρχοντες της Θεσσαλίας αποφάσισαν να ενταχθούν στην σέρβικη αυτοκρατορία του Στέφαν Ντούσαν (ή Ντούσαν του Μεγάλου), η οποία ξεκινούσε περίπου από το σημερινό Βελιγράδι και έφτανε ως την Αιτωλοακαρνανία (η Γρανίτσα Ευρτυανίας μάλλον ήταν το όριο - γρανίτσα σημαίνει "σύνορο"). Οι διάδοχοι του Στέφαν Ντούσαν θα έχουν τον έλεγχο της περιοχής μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς, το 1423. Οι κάτοικοι της Θεσσαλίας στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό αναχωρούν για τα δυσπρόσιτα βουνά της περιοχής, όπου αναπτύχθηκαν πολλοί οικισμοί και μπορούσαν να ζουν σε ένα καθεστώς ημι-αυτονομίας.
Χάρτης με τη Μεγάλη Βλαχία του 13ου αιώνος:
