Η έννοια του Αγαθού και της Αγαθότητας στο Ἕν-Ἀγαθόν των Νεοπλατωνικών

[tanipteros]

ΤΟ ΕΝ-ΑΓΑΘΟ: Η ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΗ ΠΗΓΗ
Το Ἕν-Ἀγαθόν είναι για τον Πλωτίνο και τους μεταγενέστερους Νεοπλατωνικούς:

η απόλυτη ενότητα,
η υπερβατική πηγή όλων των όντων,
πέραν της ουσίας, του νοός και της ψυχής,
και το υπέρτατο Αγαθό, δηλαδή εκείνο που όλα τα όντα επιθυμούν, είτε το γνωρίζουν είτε όχι (Εννεάδες VI.7.22).
Το «Ἀγαθόν» δηλώνει την υπερχειλίζουσα τελειότητα, την πληρότητα, την πηγή κάθε ζωής, τάξης, κάλλους, αλήθειας και νοημοσύνης.

Η ΑΓΑΘΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΟΣ: ΟΜΟΡΡΟΠΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΝΟΙΑ
Η Αγαθότητα του Ἑνός δεν είναι απλώς μια ηθική καλοσύνη ή μια συναισθηματική τρυφερότητα (όπως η συμπόνια ή η αγάπη στον χριστιανικό Θεό), αλλά μεταφυσική και Θεϊκή γενναιοδωρία:

Το Έν δεν σκέφτεται, δεν επιθυμεί, δεν δρα εκούσια·
Αλλά εκ της πληρότητάς του, ρέει η ύπαρξη όλων:
πρώτα ο Νοῦς (ο κόσμος των Ιδεών),
μετά η Ψυχή (του Κόσμου και των ατομικών ψυχών),
και τέλος ο αισθητός κόσμος.
Αυτός ο ρους είναι έκφανση της Αγαθότητας του Ενός. Ο Πλωτίνος λέει:

«Ὅπερ πάντα ποθεῖ· τὸ γὰρ ἀγαθὸν αὐτὸ, καὶ πάντα τούτου ἕνεκα πρὸς οὐσίαν ἀφικνεῖται.» (Ενν. I.1.8)

Δηλαδή: Το Αγαθό είναι αυτό που ποθούν όλα τα όντα· γι’ αυτό κινούμενα φθάνουν στην ουσία τους.

...

περισσότερα
https://tanipteros.wordpress.com/2025/0 ... %B1%CF%82/

[Λαχουρένιος]

Πως μπορεί να σε εμπνεύσει κάτι για το οποίο δεν μπορείς να πεις τίποτα, άρα δεν μπορείς να το σκεφτείς και κατά πάσα πιθανότητα δεν υπάρχει?

[tanipteros]

Πως μπορεί να σε εμπνεύσει κάτι για το οποίο δεν μπορείς να πεις τίποτα, άρα δεν μπορείς να το σκεφτείς και κατά πάσα πιθανότητα δεν υπάρχει?

Το ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα δεν ισχύει πλήρως...
Τι θέλω να πω...
1) υπάρχει βιωματική αναγνώριση με την θεουργική τελετή Αναγωγή στο Εν, όπου κατά την οποία ο μύστης σε εγκοίμηση έκανε αστρική προβολή και διαπερνούσε τις πνευματικές σφαίρες των μορφών και έφτανε στα ασώματα όντα. Εκεί βίωνε το Εν.
*) Πέρα από την εγκοίμηση έχουμε και το βίωμα εν σιγή του Πλωτίνου, που είναι ο διαλογισμός Βιπάσανα που κάνουν σήμερα οι Βουδιστές και φτάνουν στο ίδιο αποτέλεσμα.

2) Έχουμε γνώση κάποιον ιδιοτήτων του...
α) είναι χωρίς μορφή αφού δεν έχει ουσία αλλά είναι υπερούσιο
β) βιώνεται ως αγαθότητα δλδ καλοσύνη, επομένως υπάρχει αποτύπωμα του Ενός στο συναίσθημα του ανθρώπου
γ) είναι υπέρλογο, υπεράνω κάθε λογικής, πάλι από βίωμα
.....
κτλ
+ ό,τι άλλο λέει η βιωματική φιλοσοφία των Νεοπλατωνικών


δλδ θέλω να πω ότι έχουμε μερικές ιδιότητες του από την περιγραφή των μυστών

[Λαχουρένιος]

Πως μπορεί να σε εμπνεύσει κάτι για το οποίο δεν μπορείς να πεις τίποτα, άρα δεν μπορείς να το σκεφτείς και κατά πάσα πιθανότητα δεν υπάρχει?

Το ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα δεν ισχύει πλήρως...
Τι θέλω να πω...
1) υπάρχει βιωματική αναγνώριση με την θεουργική τελετή Αναγωγή στο Εν, όπου κατά την οποία ο μύστης σε εγκοίμηση έκανε αστρική προβολή και διαπερνούσε τις πνευματικές σφαίρες των μορφών και έφτανε στα ασώματα όντα. Εκεί βίωνε το Εν.
*) Πέρα από την εγκοίμηση έχουμε και το βίωμα εν σιγή του Πλωτίνου, που είναι ο διαλογισμός Βιπάσανα που κάνουν σήμερα οι Βουδιστές και φτάνουν στο ίδιο αποτέλεσμα.

2) Έχουμε γνώση κάποιον ιδιοτήτων του...
α) είναι χωρίς μορφή αφού δεν έχει ουσία αλλά είναι υπερούσιο
β) βιώνεται ως αγαθότητα δλδ καλοσύνη, επομένως υπάρχει αποτύπωμα του Ενός στο συναίσθημα του ανθρώπου
γ) είναι υπέρλογο, υπεράνω κάθε λογικής, πάλι από βίωμα
.....
κτλ
+ ό,τι άλλο λέει η βιωματική φιλοσοφία των Νεοπλατωνικών


δλδ θέλω να πω ότι έχουμε μερικές ιδιότητες του από την περιγραφή των μυστών

Aν δεν έχει ουσία είναι να σαν να λέμε ότι δεν υπάρχει ή ότι δεν έχει καθορισμένη ταυτότητα ή φύση, πράγμα που είναι το ίδιο με το να λέμε ότι δεν υπάρχει.

[tanipteros]

Το ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα δεν ισχύει πλήρως...
Τι θέλω να πω...
1) υπάρχει βιωματική αναγνώριση με την θεουργική τελετή Αναγωγή στο Εν, όπου κατά την οποία ο μύστης σε εγκοίμηση έκανε αστρική προβολή και διαπερνούσε τις πνευματικές σφαίρες των μορφών και έφτανε στα ασώματα όντα. Εκεί βίωνε το Εν.
*) Πέρα από την εγκοίμηση έχουμε και το βίωμα εν σιγή του Πλωτίνου, που είναι ο διαλογισμός Βιπάσανα που κάνουν σήμερα οι Βουδιστές και φτάνουν στο ίδιο αποτέλεσμα.

2) Έχουμε γνώση κάποιον ιδιοτήτων του...
α) είναι χωρίς μορφή αφού δεν έχει ουσία αλλά είναι υπερούσιο
β) βιώνεται ως αγαθότητα δλδ καλοσύνη, επομένως υπάρχει αποτύπωμα του Ενός στο συναίσθημα του ανθρώπου
γ) είναι υπέρλογο, υπεράνω κάθε λογικής, πάλι από βίωμα
.....
κτλ
+ ό,τι άλλο λέει η βιωματική φιλοσοφία των Νεοπλατωνικών


δλδ θέλω να πω ότι έχουμε μερικές ιδιότητες του από την περιγραφή των μυστών

Aν δεν έχει ουσία είναι να σαν να λέμε ότι δεν υπάρχει ή ότι δεν έχει καθορισμένη ταυτότητα ή φύση, πράγμα που είναι το ίδιο με το να λέμε ότι δεν υπάρχει.

Είναι πάνω από κάθε ουσία, δλδ υπερούσιο. Δίνει την ουσία αλλά η κατάσταση του είναι υπέρ της ουσίας.
Ωστόσο αυτό που είναι επειδή "είναι" δεν ταυτίζεται με απουσία ουσίας και έτσι δεν είναι το μη ον αλλά είναι έξω από το Ον.
Δεν είναι ούτε ον ούτε ο ων, είναι υπεράνω από αυτά διότι δίνει υπόσταση σε κάθε τι με ουσία που συνιστά ον.

[Λαχουρένιος]

Είναι πάνω από κάθε ουσία, δλδ υπερούσιο. Δίνει την ουσία αλλά η κατάσταση του είναι υπέρ της ουσίας.
Ωστόσο αυτό που είναι επειδή "είναι" δεν ταυτίζεται με απουσία ουσίας και έτσι δεν είναι το μη ον αλλά είναι έξω από το Ον.
Δεν είναι ούτε ον ούτε ο ων, είναι υπεράνω από αυτά διότι δίνει υπόσταση σε κάθε τι με ουσία που συνιστά ον.

Μπορώ να το αντιληφθώ μόνο αλληγορικά ως καθαρά λογική και διανοητική έκφραση της ενότητας και την ταυτότητας του κάθε ξεχωριστού πράγματος και του κόσμου γενικά Χωρίς αυτό τίποτα δεν είναι συγκεκριμένο και σταθερό αρά δεν είναι και υπαρκτό. Σαν οντολογική αρχή όμως μου φαίνεται ακατανόητο.

Ο ίδιος ο Πλάτων είχε αναπτύξει μια ωραία διαλεκτική του ενός και των πολλών και κατέληγε στο ότι το ένα δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο μέσω της πολλαπλότητας. Για αυτό θεωρώ την θέση των νεοπλατωνικών πισωγύρισμα σε σχέση με τον Πλάτωνα.

[tanipteros]

Είναι πάνω από κάθε ουσία, δλδ υπερούσιο. Δίνει την ουσία αλλά η κατάσταση του είναι υπέρ της ουσίας.
Ωστόσο αυτό που είναι επειδή "είναι" δεν ταυτίζεται με απουσία ουσίας και έτσι δεν είναι το μη ον αλλά είναι έξω από το Ον.
Δεν είναι ούτε ον ούτε ο ων, είναι υπεράνω από αυτά διότι δίνει υπόσταση σε κάθε τι με ουσία που συνιστά ον.

Μπορώ να το αντιληφθώ μόνο αλληγορικά ως καθαρά λογική και διανοητική έκφραση της ενότητας και την ταυτότητας του κάθε ξεχωριστού πράγματος και του κόσμου γενικά Χωρίς αυτό τίποτα δεν είναι συγκεκριμένο και σταθερό αρά δεν είναι και υπαρκτό. Σαν οντολογική αρχή όμως μου φαίνεται ακατανόητο.

Ο ίδιος ο Πλάτων είχε αναπτύξει μια ωραία διαλεκτική του ενός και των πολλών και κατέληγε στο ότι το ένα δεν μπορεί να υπάρξει παρά μόνο μέσω της πολλαπλότητας. Για αυτό θεωρώ την θέση των νεοπλατωνικών πισωγύρισμα σε σχέση με τον Πλάτωνα.

Ο Νεοπλατωνισμός δεν είναι θεωρία. Βασίζεται στην θεουργική εμπειρία. Ο Πλωτίνος πχ αναφέρει ότι στο διάβα της ζωής του βίωσε το Εν έξι φορές. Ο Πρόκλος είχε την τελετουργική θεουργία για την Αναγωγή της ψυχής προς το Εν, κτλ...

Αν το Εν δεν υπήρχε δεν θα το βίωνε ο Πλωτίνος ούτε όσοι λάμβαναν μέρος στις τελετές του Πρόκλου... απλά όσοι το βίωσαν δεν μπορούν να το περιγράψουν και το αναφέρουν ως υπέρλογο και υπερούσιο φιλοσοφικά.

[Λαχουρένιος]

Ο Νεοπλατωνισμός δεν είναι θεωρία. Βασίζεται στην θεουργική εμπειρία. Ο Πλωτίνος πχ αναφέρει ότι στο διάβα της ζωής του βίωσε το Εν έξι φορές. Ο Πρόκλος είχε την τελετουργική θεουργία για την Αναγωγή της ψυχής προς το Εν, κτλ...

Αν το Εν δεν υπήρχε δεν θα το βίωνε ο Πλωτίνος ούτε όσοι λάμβαναν μέρος στις τελετές του Πρόκλου... απλά όσοι το βίωσαν δεν μπορούν να το περιγράψουν και το αναφέρουν ως υπέρλογο και υπερούσιο φιλοσοφικά.

Μυστικισμός είναι αυτά και όχι καθαρή φιλοσοφία. Δεν μπορούν να αποδειχθούν.

[tanipteros]

Ο Νεοπλατωνισμός δεν είναι θεωρία. Βασίζεται στην θεουργική εμπειρία. Ο Πλωτίνος πχ αναφέρει ότι στο διάβα της ζωής του βίωσε το Εν έξι φορές. Ο Πρόκλος είχε την τελετουργική θεουργία για την Αναγωγή της ψυχής προς το Εν, κτλ...

Αν το Εν δεν υπήρχε δεν θα το βίωνε ο Πλωτίνος ούτε όσοι λάμβαναν μέρος στις τελετές του Πρόκλου... απλά όσοι το βίωσαν δεν μπορούν να το περιγράψουν και το αναφέρουν ως υπέρλογο και υπερούσιο φιλοσοφικά.

Μυστικισμός είναι αυτά και όχι καθαρή φιλοσοφία. Δεν μπορούν να αποδειχθούν.

Ό,τι και να είναι αναφέρονται στα έργα που έχουμε από τον Πλωτίνο και Πρόκλο που θεωρούσαν ότι βίωναν το Εν.
Την φιλοσοφία ναι μπορείς να την διαβάσεις και να την κατανοήσεις και να την αποδεχτείς ή όχι.
Τα βιώματα πρέπει να τα ζήσεις.
Εγώ το πιο κοντινό που έχω βρει στις μέρες μας να προσεγγίζει αυτά τα βιώματα είναι η Νιρβάνα των Βουδιστών και "η στροφή προς τα νοητά" που κάνουν με τον διαλογισμό και αυτοπαρατήριση του τι παράγει ο νους όταν βιώνει την σιγή και την αδράνεια.

Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Νιρβάνα και το κενό των Βουδδιστών είναι το Εν των Πλατωνικών.
Απλά οι Βουδδιστές δεν κρύβουν τις τεχνικές τους ενώ οι Πλατωνικοί είχαν τον μυστικισμό και δεν επιζούν αναφορές πώς κάναν την στροφή προς τα νοητά που λέει ο Πλωτίνος. Ξέρουμε ότι γινόταν εν σιγή αλλά δεν ξέρουμε τεχνική όπως ο Διαλογισμός των Βουδιστών.

Απλά στους Βουδιστές επιζεί η αρχαία παράδοση και νομίζω ότι την γνωρίζαν αυτήν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Έχω γράψει ένα άρθρο βασισμένο σε εμπειρίες διαλογισμού των Βουδδιστών το πώς γινόταν ο εν σιγή διαλογισμός και στροφή προς τα νοητά.
https://tanipteros.wordpress.com/2025/0 ... 85-%ce%bd/

[Λαχουρένιος]

Ό,τι και να είναι αναφέρονται στα έργα που έχουμε από τον Πλωτίνο και Πρόκλο που θεωρούσαν ότι βίωναν το Εν.
Την φιλοσοφία ναι μπορείς να την διαβάσεις και να την κατανοήσεις και να την αποδεχτείς ή όχι.
Τα βιώματα πρέπει να τα ζήσεις.
Εγώ το πιο κοντινό που έχω βρει στις μέρες μας να προσεγγίζει αυτά τα βιώματα είναι η Νιρβάνα των Βουδιστών και "η στροφή προς τα νοητά" που κάνουν με τον διαλογισμό και αυτοπαρατήριση του τι παράγει ο νους όταν βιώνει την σιγή και την αδράνεια.

Το ξέρω, δεν τα λέω αυτά σαν προσωπική επίθεση. Έχω διαβάσει κάποια πράγματα περί νεοπλατωνισμού παλιότερα και τα γνωρίζω τα περισσότερα που αναφέρεις. Η έμφαση στον μυστικισμό και στα βιώματα στον νεοπλατωνισμό και τον νεοπυθαγορισμό ανέκαθεν την έβλεπα σαν σημάδι παρακμής της φιλοσοφίας και της ελληνικής σκέψης. Δεν μπόρεσε να δώσει απαντήσεις στα επιστημονικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα της εποχής και στράφηκε στο υπερβατικό ακυρώνοντας την αρχική αποστολή της που ήταν να εξηγήσει την φύση και τον άνθρωπο ορθολογικά

Αλήθεια, το βιβλίο του Κουτούλα σχετικά με τον νεοπλατωνισμό το έχεις διαβάσει?

Έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η Νιρβάνα και το κενό των Βουδδιστών είναι το Εν των Πλατωνικών.
Απλά οι Βουδδιστές δεν κρύβουν τις τεχνικές τους ενώ οι Πλατωνικοί είχαν τον μυστικισμό και δεν επιζούν αναφορές πώς κάναν την στροφή προς τα νοητά που λέει ο Πλωτίνος. Ξέρουμε ότι γινόταν εν σιγή αλλά δεν ξέρουμε τεχνική όπως ο Διαλογισμός των Βουδιστών.

Απλά στους Βουδιστές επιζεί η αρχαία παράδοση και νομίζω ότι την γνωρίζαν αυτήν και οι αρχαίοι Έλληνες.

Έχω γράψει ένα άρθρο βασισμένο σε εμπειρίες διαλογισμού των Βουδδιστών το πώς γινόταν ο εν σιγή διαλογισμός και στροφή προς τα νοητά.
https://tanipteros.wordpress.com/2025/0 ... 85-%ce%bd/

Μοιάζουν πολύ όντως και πιστεύω πως και ο χριστιανισμός πήρε έμπνευση από το σχήμα Εν-Νους-Ψυχή για να φτιάξει την Αγία Τριάδα. Ο τρόπος που προσεγγίζουν οι νεοπλατωνικοί το Εν μου θυμίζει την αποφατική θεολογία των ορθοδόξων.