1. Προκαθάρσεις καὶ Ἑτοιμασία
Καθέζου ἐν τόπῳ ἡσυχίῳ καὶ ἱερῷ· ἄναψον λυχνίαν ἢ λαμπάδα καὶ ἄφες τὸν καπνὸν τοῦ θυμιάματος νὰ περιπλέκῃ τὸν ἀέρα. Ἐπικαλέσῃ τὸν Διόνυσον δι’ ὕμνου, καὶ νοητικῶς ἴδε τὸν κύκλον τῶν Μαινάδων καὶ Σατύρων χορεύοντα πέριξ.
2. Ἐπίκλησις τοῦ Θείου Φωτὸς
Φαντάζου τὸν Θεὸν Διόνυσον ὡς Νεανίαν λαμπρόμορφον, σώματι ἀκτινοβολούντι, πλέγματι καθαροῦ καὶ αἰθερίου φωτός. Συμμέθεξον τῆς λαμπρότητος αὐτοῦ καὶ ἔνωσον τὸν νοῦν σου πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Θεοῦ.
3. Θυσία τοῦ ἰδίου Σώματος
Μὴ νοήσῃς τὸ σῶμά σου ὡς σάρκα καὶ αἷμα, ἀλλ’ ὡς ἀγγεῖον ἐκ κρυστάλλου λαμπροῦ· τὸ φῶς τοῦ Διονύσου ἐνδιεσδύει καὶ διαλύει τὴν βαρείαν ὕλην, μεταστοιχειοῦν εἰς καθαρὰν διαύγειαν.
4. Μερισμὸς καὶ Προσφορά
Ἐκ τοῦ πληρώματος τοῦ κρατῆρος τοῦ φωτὸς, ἴδε σταγόνας καὶ ἀκτῖνας διαχεομένας· ἄλλαι μὲν ἡσυχάζουσι δαίμονας καὶ ψυχὰς ἀγωνιωδῶς πλανωμένας, ἄλλαι δὲ ἀναβιβάζουσι τοὺς τεθνεῶτας ἐκ τῆς ζόφου, ἄλλαι δὲ μεθῶσιν χαρᾶς τὰς Μαινάδας καὶ τοὺς Σατύρους.
5. Μετουσίωσις καὶ Πληθυντικὴ Χάρις
Ὅσον πλέον μερίζεις, τοσοῦτον πλεονάζεις· τὸ δοθὲν φῶς οὐκ ἀφαιρεῖ, ἀλλὰ πληθύνει τὸ εἶναι. Ὁ Διόνυσος, χαριέντως καταδεχόμενος, χαμογεῖ· καὶ σὺ ὁραῖς σεαυτὸν ὡς μεριστὴν καὶ κοινωνὸν τοῦ αὐτοῦ Φωτός.
6. Σύναξις καὶ Ἕνωσις
Τέλος, ὁ Θεὸς ἐκτείνει τὰς χεῖρας καὶ ἀγκαλίζεται σε· τὸ εἶναι σου διαλύεται ἐν αὐτῷ, καὶ γίνῃ ἓν μὲτ’ αὐτοῦ, ἡνωμένος τῷ Θείῳ Σώματι Φωτός.
Κατάκλεισον τὸ ὅραμα δι’ εὐχῆς: «Γένοιτο ἡ ἕνωσις τῷ Φωτί».
Ὕμνος Θεουργικὸς εἰς Διόνυσον Φωτοδότην
Κλῦθι, Διόνυσε, Βακχικὲ καὶ πολυώνυμε,
Λύσιε δεινῶν καὶ ἡγεμὼν ὀργιάζων,
φάνηθι Νεανία λαμπρόμορφε,
σώματι πλέκων ἀκτῖνας αἰθερίους,
καὶ μὴν καθαγίασον τὴν ψυχήν μου.
Ἐμοὶ τὸ σῶμα, ὦ Φάντασμα Φωτός,
μὴ σάρκα νοηθήτω μηδὲ αἷμα,
ἀλλ’ ἀγγεῖον διαυγὲς κρυσταλλοειδές·
πλήρωσον φέγγους καὶ ἔκχυε ἀκτῖνας
ἐν δαίμοσιν ἡσυχασμοῦ,
ἐν ψυχαῖς καθάρσεως,
ἐν Μαινάσιν χορῶν βακχικῶν.
Μερίζου, ὦ Φῶς, καὶ πληθύνου·
ὁ γὰρ δοτὴρ αὐξάνεται διδοὺς,
καὶ ὁ μεριστὴς κοινωνὸς γίνεται.
Γίνου ἐν ἐμοὶ καὶ ἐγὼ ἐν σοί·
σύναξον τὸ εἶναι μου ἐν τῇ σῇ ἀγκαλῇ,
ἵνα λάμψω ἐν Σώματι Θείῳ Φωτός.
Εὐξάμενος οὕτως λέγω:
Γένοιτο· εἴθε τὸ φῶς τοῦ Διονύσου
ἀναβλύζῃ ἐπ’ ἄνθρωπον καὶ κόσμον,
ἄχρι τῆς ἀναβάσεως ἐν τῷ ἑνὶ.
Ὕμνος Θεουργικὸς εἰς Διόνυσον Φωτοδότην
Κλῦθι, ὦ Διόνυσε πολυώνυμε,
Βρόμιε, Λικνίτα, Ἰακχὲ, Διθύραμβε,
Ἐλευθερεύ, Ταυροπρόσωπε, Ζαγρεύ,
Λύσιε δεσμῶν, χορηγὲ μανίας ἱερᾶς,
καταβᾶς ἐκ τῶν οὐρανῶν,
φανήθι ἐν σώματι φωτεινῷ,
ἀστέρας ἐν χερσὶ φέρων.
Ἀνάπλασον τὸ σῶμά μου εἰς κρατῆρα διαυγῆ,
κρυστάλλινον ἀγγεῖον ἔνθεον·
πλήρωσον αὐτὸ ἀκτῖσιν καθαρταῖς,
λάμψον ὡς ἥλιος ἐν στήθεσιν.
Ἐξέχεον, Φῶς, καὶ μερίζου·
ἐν δαίμοσιν ἡσυχίαν,
ἐν ψυχαῖς λύτρωσιν,
ἐν Μαινάσι χορὸν βακχικόν,
ἐν ἀνθρώποις εὐφροσύνην.
Ὦ Ζαγρεῦ πολυκέφαλε,
ὦ Ταυρόμορφε κραταιέ,
ὦ Λικνίτα παῖ θεοπαίγνιε,
δώρησαι μοι τὴν σύναξιν τῷ φωτί.
Ἰὼ Διόνυσε, Ἰὼ Βάκχε,
ὁ διπλογεννηθεὶς καὶ θείῳ πατρὶ κεραυνωθεὶς,
ἔνωσον τὸ εἶναι μου τῇ σῇ δυνάμει·
ἵνα γενόμενος μεριστὴς,
πληθυνθῶ ἐν σοὶ,
καὶ γένωμαι κοινωνὸς τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου.
Κατακλείω τῇ εὐχῇ τῇδε·
Γένοιτο, γένοιτο·
εἴθε ἡ φαιδρὰ λάμψις τοῦ Διονύσου
διαχύσῃ ἐν πᾶσι κόσμῳ,
καὶ ἀνάγῃ τὰς ψυχὰς εἰς τὸ Ἕν.
Τελετουργικὸν Τυπικὸν Διονύσου Φωτοδότη
1. Προκάθαρσις καὶ Ἑτοιμασία
Ὁ ἱεροπράκτωρ καθαίρει τὰς χεῖρας ἐν ὕδατι.
Ἀνάπτει λυχνίαν ἢ λαμπάδα ἐπὶ τῆς τραπέζης.
Θύμιαμα (λίβανον ἢ ἀρωματικὴν ῥητίνην) τίθησιν ἐπὶ τοῦ πυρὸς, λέγων:
«Καθαίρομαι πῦρι καὶ καπνῷ, ἵνα δεξιὸς γενώμαι εἰς τὰ θεῖα».
2. Ἐπίκλησις καὶ Κύκλος
Ἀνίσταται καὶ κινεί κυκλικῶς τὸ σῶμα τρὶς, ὡς χορὸν νοητὸν ἀνακαλῶν.
Ἀνατείνει τὰς χεῖρας καὶ ψάλλει:
«Κλῦθι, ὦ Διόνυσε· Βρόμιε, Λικνίτα, Ἰακχὲ, Διθύραμβε·
Ζαγρεῦ, Ταυροπρόσωπε, Φωτοδότα·
φάνηθι ἐν μέσῳ ἡμῖν, σώματι λαμπροτάτῳ».
3. Μεταστοιχείωσις τοῦ Σώματος
Ἐπικλίνει τὴν κεφαλὴν καὶ ἀναλογίζεται τὸ σῶμα ὡς κρατῆρα κρυστάλλινον.
Χειρονομία: τὰς παλάμας ἔμπροσθεν τοῦ στέρνου, σχηματίζων ἀγγεῖον.
Λέγει χαμηλῇ φωνῇ:
«Οὐκέτι σάρξ, οὐκέτι αἷμα·
ἀλλ’ ἀγγεῖον φωτεινὸν καὶ καθαρόν·
πληροῦμαι τῷ Φωτὶ τοῦ Διονύσου».
4. Μερισμὸς καὶ Προσφορά
Ἀπλώνει τὰς χεῖρας πρὸς τὰ τέσσερα σημεῖα τοῦ οὐρανοῦ.
Ἐπανάληψις ἐπικλήσεως, τρισσόν:
«Μερίζου τὸ Φῶς, καὶ πληθύνου·
ἐν δαίμοσιν εἰρήνη,
ἐν ψυχαῖς λύτρωσις,
ἐν Μαινάσι χορὸς,
ἐν ἀνθρώποις χαρά».
Ἐν τῷ νοῒ ὁραματίζεται σταγόνας φωτὸς ἀναβλύζουσας πρὸς πάντα τὰ ὄντα.
5. Σύναξις καὶ Ἕνωσις
Ἀνακλίνει τὰς χεῖρας ἐπὶ τὸ στῆθος, ὡς ἐναγκαλισμόν.
Ὑψοῦται νοερῶς πρὸς τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ Διονύσου.
Λέγει:
«Ἰὼ Διόνυσε, Ἰὼ Βάκχε·
ἔνωσον τὸ εἶναι μου τῇ σῇ δυνάμει·
σύναξόν με ἐν τῷ Θείῳ Σώματι Φωτός».
6. Κατάληξις
Ἀποσύρεται ἐν σιωπῇ, καθήμενος, ἕως ἡσυχάσῃ ὁ νοῦς.
Κατακλείει τῇ εὐχῇ τρισσόν:
«Γένοιτο· γένοιτο· γένοιτο».
Τὸ Τυπικὸν τοῦτο συνδυάζει ὕμνον, χορικὴν κίνησιν, θυμίαμα καὶ ὁραματιστικὴν μετουσίωσιν, ἐπὶ τῆς ὁδοῦ τῆς θεουργικῆς μεθέξεως.
Θεουργικὴ Ἐρμηνεία τῆς Τελετῆς τοῦ Μερισμοῦ τοῦ Φωτός
1. Διὰ τὸν Μύστην
Μετουσίωσις τοῦ Σώματος: Ὁ μύστης νοεῖ τὸ σῶμα οὐκέτι ὡς ὑλικὸν καὶ παροδικόν, ἀλλ’ ὡς «κρατῆρα» φωτεινὸν· τοῦτο δηλοῖ τὴν ἀναβάθμισιν τῆς ἰδίας ὕπαρξεως, ὅπου ἡ ὕλη γίνεται διάφανη εἰς τὸ Πνεῦμα.
Νίκη τοῦ Φόβου καὶ τῆς Ἐγωϊκῆς Ἀντιλήψεως: Ἐν ἀντιστοιχίᾳ πρὸς τὸ βουδδιστικὸν Chöd, ὁ μύστης παύει νὰ ἀντιλαμβάνεται τὸν ἑαυτὸν ὡς κλειστὸν ἐγώ· ἀνοίγεται, μεριζόμενος. Ἀντὶ τοῦ θανάτου τῆς σαρκός, ἐπιλέγει τὴν ἀναγέννησιν ἐν φωτί.
Ἕνωσις μετὰ τοῦ Θεοῦ: Διὰ τῆς ἐπιγνώσεως ὅτι τὸ ἴδιον σῶμα γίνεται κοινωνὸν καὶ μεριστὴς τοῦ Διονυσιακοῦ Φωτός, ὁ μύστης εἰσέρχεται εἰς τὴν ἀλήθειαν τῆς μέθεξις· οὐκ ἔτι ὁρᾷ τὸν Θεὸν ἔξωθεν, ἀλλ’ ὡς αὐτοῦ ἐνδον κατοικοῦντα.
2. Διὰ τοὺς Κακοδαίμονας καὶ τὰ Ἄλλα Ὄντα
Κακοδαίμονες: Ὁ μερισμὸς τοῦ Φωτός τοὺς καθαίρει καὶ ἡσυχάζει. Ἀντὶ τῆς ἀγριότητος καὶ τοῦ σκότους, ποτίζονται ἀκτῖσι θείας ἀρμονίας. Οἱ «δεινοὶ» δαίμονες ἡμεροῦνται, ἐνθυμούμενοι τὴν θείαν ἀρχήν των.
Ψυχαί ἀνθρώπων καὶ νεκρῶν: Οἱ πλανώμεναι ψυχαὶ ἀνακουφίζονται· τὸ φῶς γίνεται ὡς γέφυρα ἀπὸ τὸν κόσμον τῆς φθορᾶς πρὸς τὸν κόσμον τῆς ἐπιστροφῆς. Διὰ τοῦ μερισμοῦ, ὁ μύστης γίνεται θεράπων καὶ ἱερεὺς τῆς καθάρσεως.
Μαινάδες καὶ Σάτυροι (συμβολικαὶ δυνάμεις τῆς φύσεως): Ἡ θεία μέθη γίνεται εὐφροσύνη, ὄχι ἄτακτος μανία, ἀλλὰ ἱερὸς χορὸς. Οὕτως ἡ ἀγρία φύσις ἐντάσσεται εἰς τὴν κοσμικὴν ἁρμονίαν.
Πᾶσα κτίσις: Ὁ μερισμὸς τοῦ Φωτός συμβολίζει τὴν διάχυσιν τῆς θείας ἐνεργείας εἰς τὸν κόσμον· τὰ φυτὰ, τὰ ζῷα, ἡ γῆ ἡ αὐτὴν τὴν ὥραν μετέχουν ἀοράτως, καθάπερ ὅταν ὁ ἥλιος φωτίζει πᾶσαν φύσιν.
3. Κοσμολογικὴ Σημασία
Μετουσίωσις τοῦ Σπαραγμοῦ: Οἱ Ὀρφικοὶ ἔλεγον περὶ τοῦ σπαραγμοῦ τοῦ Διονύσου ὑπὸ τῶν Τιτάνων· ἐνταῦθα ὁ μύστης δὲν μιμεῖται τὴν βίαν τοῦ σπαραγμοῦ, ἀλλὰ τὴν ἀναστροφὴν αὐτοῦ: ἀντὶ διασπορᾶς καὶ θανάτου, γίνεται μερισμὸς φωτός καὶ ζωογονία.
Θεουργικὴ Ἐπιστροφὴ: Ὁ μερισμὸς δὲν εἶναι ἀπώλεια ἀλλὰ πληθυντικὴ ἔκλαμψις, κατ’ εἰκόνα τοῦ Ἐνὸς, ὅπερ ἐκχέεται ἐξ ὑπερπλησμονῆς καὶ ὅμως μένει ἀμετάβλητον. Ὁ μύστης γίνεται μικρὸν εἰκώνιον τοῦ Ἐνὸς.
4. Θεουργικὸν Τέλος
Ὁ μύστης ἐκπληροῖ διπλὸν ἔργον: καθίστησι τὸν ἑαυτὸν ἄγγελον φωτός καὶ ταυτοχρόνως συνεργὸν τῆς θείας Προνοίας.
Ἐν τῇ τελετῇ ταύτῃ, ἡ διάκρισις μεταξὺ θύοντος, θυσιῶντος καὶ ἱεροῦ ἀναλίσκεται· πάντες καὶ πάντα μετέχουν τοῦ αὐτοῦ Φωτός.
Τὸ τέλος εἶναι ἡ ἕνωσις ἐν τῷ Διονύσῳ, ἥτις εἶναι ὁδοδείκτης πρὸς τὴν ἐπιστροφὴν πρὸς τὸ Ἕν.
Ἐν συνόψει: ἡ τελετὴ τοῦ Μερισμοῦ τοῦ Σώματος Φωτὸς διδάσκει ὅτι ἡ ἀληθινὴ θυσία δὲν εἶναι ἀπώλεια οὐδὲ αἱματηρὸν ἔργον, ἀλλὰ μετουσίωσις καὶ διάχυσις θείας ἐνεργείας. Διὰ τὸν μύστην, εἶναι ὁδὸς ἀναβάσεως· διὰ τὰ ὄντα, εἶναι χάρις καὶ θεραπεία· διὰ τὸν κόσμον, εἶναι μικρὰ ἐπιτέλεσις τῆς κοσμικῆς Προνοίας.
Θεουργικὴ Ἐρμηνεία ἐπὶ βάσει τῶν Ὀρφικῶν
1. Ὁ Σπαραγμὸς τοῦ Διονύσου
Κατὰ τὴν Ὀρφικὴν παράδοσιν, ὁ Διόνυσος Ζαγρεὺς, παῖς τοῦ Διὸς καὶ τῆς Περσεφόνης, ἐσπαράχθη ὑπὸ τῶν Τιτάνων· ἔπειτα δὲ ἀνεστήθη κατὰ θείαν βουλήν.
Ὁ σπαραγμὸς δηλοῖ τὴν διασπορὰν τῆς θείας ζωῆς εἰς τὸν κόσμον τὸν αἰσθητόν.
Ἡ ἀνάστασις δηλοῖ τὴν ἐπιστροφὴν τῶν πάντων εἰς τὸ Ἕν καὶ τὴν ἀθάνατον φύσιν τοῦ Θεοῦ.
2. Ἡ Μετουσίωσις ἐν τῇ Τελετῇ
Ὁ μύστης, ἀντὶ τοῦ νὰ μιμεῖται τὸν σπαραγμὸν διὰ σαρκός καὶ αἵματος, μεταπλάττει τὴν πράξιν·
Ὅπου οἱ Τιτᾶνες διέσπασαν τὸν Θεόν, ὁ μύστης διαχέει φῶς·
Ὅπου ὑπῆρξεν πόνος καὶ θάνατος, ἐκεῖ γεννᾶται χαρὰ καὶ ζωὴ.
Ἐνταῦθα ἡ τελετὴ γίνεται ἀντίδοσις: τὸ παλαιὸν πάθος μετατρέπεται εἰς ἔργον σωτηρίας· ὁ μύστης ἀναλαμβάνει ἐν ἑαυτῷ τὸν ρόλον τοῦ ἀντι-Τιτάνος· ὁ σπαράσσων γίνεται ἰατρὸς καὶ φωταγωγός.
3. Ἡ Μέθη καὶ ὁ Χορὸς
Οἱ Μαινάδες καὶ οἱ Σάτυροι συμβολίζουσι τὰ πάθη καὶ τὰ ζωτικὰ ἔνστικτα.
Ἐν τῇ ἀγρίᾳ μορφῇ των, ὑπενθυμίζουσι τὴν ἐκτροπὴν καὶ τὴν βίαν.
Ὅταν ὅμως ποτισθῶσι τῷ Φωτί, μεταβάλλονται εἰς χορὸν ἱερὸν, ἡ μανία γίνεται θεία ἔκστασις.
Ἡ τελετὴ ὑπενθυμίζει ὅτι οὐκ ἀφανιστέον τὰ πάθη, ἀλλὰ μεταμορφωτέον· ἡ φύσις δὲν δεσμεύει, ἀλλὰ ὑψοῖ, ὅταν φωτισθῇ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ.
4. Ἡ Ἀμπελουργικὴ Συμβολικὴ
Διόνυσος ὡς Θεὸς τοῦ οἴνου ἐκφράζει τὴν ἔννοιαν τοῦ χυμοῦ ποὺ διατρέχει τὰς ἀμπέλους, ὥσπερ τὸ Φῶς διατρέχει τὰ ὄντα.
Ὁ μύστης γίνεται ἄμπελος θεία, ὁ καρπὸς αὐτοῦ εἶναι φῶς μεριστόν.
Ὅταν μερίζεται, ὅλοι οἱ κοινωνοῦντες γίνονται «μεθυσμένοι» ὄχι ὑλικῶς, ἀλλὰ πνευματικῶς· ἡ μέθη δὲν εἶναι ἀπώλεια νοὸς, ἀλλὰ ὑπέρβασις τοῦ ἐγώ.
5. Ἡ Θεουργικὴ Ἐπιστροφὴ
Ὁ Πρόκλος καὶ οἱ Νεοπλατωνικοὶ ἐδίδασκον ὅτι πᾶσα θεουργία ἀποβλέπει εἰς τὴν ἐπιστροφὴν πρὸς τὸ Ἕν.
Ὁ μύστης, μεριζόμενος τὸ φῶς, ὁμοιούται πρὸς τὸ Ἕν, ὅπερ ἐκχέεται ἐξ ὑπερπλησμονῆς καὶ μένει ἀδιαίρετον.
Οὕτως γίνεται «συνεργὸς Προνοίας»: ἡ ἰδία του πράξις μικρὸν εἰκώνιον τῆς κοσμικῆς ἐκπορεύσεως.
Συνοπτικὴ Σημασία
Διὰ τὸν μύστην: λύτρωσις ἐκ τῆς ὑλικῆς ἀντιλήψεως, νίκη τοῦ ἐγώ, ἕνωσις μετὰ τοῦ Θεοῦ.
Διὰ τὰ ὄντα: κάθαρσις, ἡσυχία, μετουσίωσις τῶν δαιμόνων, ἀνάτασις τῶν ψυχῶν, μεταμόρφωσις τῶν παθῶν εἰς χορὸν θεῖον.
Διὰ τὸν κόσμον: ἀναστροφὴ τοῦ σπαραγμοῦ· ὁ κόσμος ποὺ ἔλαβε πάλαι σπασμὸν καὶ θάνατον, λαμβάνει νῦν φῶς καὶ ζωὴν.
Ἡ τελετὴ τοῦ Μερισμοῦ, ὡς Ὀρφικὸν καὶ Νεοπλατωνικὸν τυπικόν, ἀναδεικνύει τὸν μύστην ἱερέα τῆς ἐπιστροφῆς: γίνεται ὁ ἀνθρώπινος δίαυλος δι’ οὗ ὁ Διόνυσος, ὁ σπαραχθεὶς καὶ ἀναστάς, συνεχίζει τὴν κοσμικὴν ἔκλαμψιν τοῦ Φωτός.
