Το Εν είναι ἄκενον, πλήρης αμέριστης υπερ-ουσίας, όχι μη-ον

[tanipteros]

Το Εν είναι ἄκενον, πλήρης αμέριστης υπερ-ουσίας, όχι μη-ον

1. Το Εν ως ἄκενον
Ο όρος ἄκενον σημαίνει ότι το Ἕν δεν μπορεί να νοηθεί σαν κενό, ούτε ως απουσία ή έλλειψη. Το κενό (τὸ κενόν) ανήκει σε μία κατηγορία της φύσεως, και προϋποθέτει διάκριση μεταξύ πλήρους και μη-πλήρους. Αλλά το Ἕν προηγείται πάσης διάκρισης.

Επομένως, δεν είναι κενό όπως το αντιλαμβανόμαστε φυσικά ή λογικά.
Δεν είναι «χωρίς τίποτα», αλλά μάλλον πλήρες πέραν πάσης πληρότητας.

2. Το Εν ως πλήρης ἀμέριστης υπέρ-οὐσίας
Οι Νεοπλατωνικοί (Πλωτίνος, Πρόκλος) τονίζουν ότι το Εν είναι πλήρωμα· όχι πλήρωμα από μέρη, αλλά αμέριστο.

Η οὐσία του Ενός δεν έχει μερισμό (διάκριση, κατηγορίες, ποσότητα).
Δεν μπορούμε να το συλλάβουμε ως «σύνολο ουσιών», διότι αυτό θα προϋπέθετε πολλαπλότητα.
Αντιθέτως, η πληρότητά του είναι υπέρ-ουσιώδης· είναι αἰτία τῆς οὐσίας, αλλά δεν είναι μία οὐσία μεταξύ άλλων.

3. Το Εν και το Μη-ον
Πρέπει να αποφευχθεί η ταύτιση του Ενός με το μη-ον.

Το μη-ον δηλώνει στέρηση υπάρξεως.
Το Εν δεν είναι στέρηση αλλά υπέρβαση της υπάρξεως.
Επομένως, ενώ λεκτικά μοιάζει να είναι «μη-ον» επειδή δεν μπορούμε να το κατατάξουμε σε καμιά κατηγορία, φιλοσοφικά πρέπει να θεωρείται ὑπέρ-ον.

4. Θεολογική σημασία
Το Εν είναι «ἄκενον» διότι δεν του λείπει τίποτα, είναι πλήρης ἑνότητος.

Δεν είναι άδειο κέλυφος, αλλά πηγή πάσης πληρώσεως.
Η απουσία μερισμού σημαίνει ότι δεν υφίσταται σε αυτό διαφοροποίηση: είναι ταυτοχρόνως ἁπλότητα και υπέρπληθος.
Από αυτήν την πληρότητα απορρέουν όλα τα όντα.

Συμπέρασμα:
Το Εν είναι ἄκενον, όχι γιατί είναι μηδέν ή ανυπαρξία, αλλά γιατί είναι πλήρες χωρίς διάσπαση. Δεν ανήκει στις κατηγορίες του όντος, αλλά είναι η πηγή τους. Έτσι, δεν είναι «μη-ον» αλλά ὑπέρ-ον, πέρα από ουσία και ύπαρξη, και γι’ αυτό θεολογικά αποτελεί την υπέρτατη πληρότητα.