ΤΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

[Τλαξκαλτέκος]

Νομός Ροδόπης και Ξάνθης : 16.700 σλαβόφωνοι

Εννοεί τους Πομάκους;

Ναι.
Επίσης

Στιγμιότυπο οθόνης 2023-09-17 143811.png

https://freader.ekt.gr/eadd/index.php?d ... g=el#p=318

[Τλαξκαλτέκος]

Η υποχώρηση του σερβικού στρατού στην Ελλάδα κατά τον Α΄ΠΠ.

- Το Μαυροβούνιο ήταν σύμμαχος της Σερβίας. Με την επιστράτευση οι Σέρβοι συγκέντρωσαν 180.000 - 200.000 στρατό. Στην αρχή των επιειρήσεων οι Σέρβοι ήταν περισσότεροι και πιο εμπειροπόλεμοι απ' τους Αυστροούγγρους. Υστερούσαν όμως σε εξοπλισμό και πυρομαχικά.

- Η αυστριακή επίθεση ξεκίνησε στις 12/8/1914. Οι Σέρβοι ως τις 20/8 τους είχαν απωθήσει πάλι έξω απ' τα σερβικά εδάφη. Οι Αυστριακοί επιτέθηκαν πάλι στις 3/9 και στις 2/12 κατέλαβαν το Βελιγράδι. Η Αντάντ όμως κατάφερε και εφοδίασε τους Σέρβους με πυρομαχικά μέσω Ρουμανίας και Θεσσαλονίκης ( κοιλάδα Αξιού ). Ακόμη , 20.000 Τσέχοι και Νοτιοσλάβοι του αυστριακού στρατού αυτομόλησαν στους Σέρβους. Οι Σέρβοι αντεπιτέθηκαν , ανακατέλαβαν το Βελιγράδι και έδιωξαν τους Αυστριακούς πάλι από όλα τα σερβικά εδάφη. Μέχρι τώρα οι Σέρβοι είχαν 69.000 νεκρούς ( από μάχες και ασθένειες ) , 18.000 τραυματίες και 15.000 αιχμαλώτους . Είχαν όμως πιάσει και αυτοί 50.000 αιχμαλώτους.

- Οι Γερμανοαυστριακοί διασπούν το ρωσικό μέτωπο και αποδεσμεύουν δυνάμεις για να τις χρησιμοποιήσουν κατά των Σέρβων. Στις 4/9/1915 η Βουλγαρία συμμαχεί με τους Γερμανοαυστριακούς κατά της Σερβίας. Για αντάλλαγμα θα της έδιναν την σερβική Μακεδονία. Η Σερβία αδυνατούσε να αντιμετωπίσει και την Βουλγαρία . Μπορούσε να παρατάξει εναντίον της μόνο ασθενέστατες σερβικές και μαυροβουνιώτικες δυνάμεις. Ζήτησε απ' την Αντάντ να της στείλει 100.000 άνδρες. Ακόμη ζήτησε βοήθεια απ' την Ελλάδα σύμφωνα με την συμμαχία του 1913. [ Η Ελλάδα αρνήθηκε γιατί σύμφωνα με την συμφωνία της συμμαχίας η Σερβία θα έπρεπε να είναι σε θέση να αντιπαρατάξει 130.000 άνδρες κατά των Βουλγάρων. ]

- Αγγλία και Γαλλία παραβιάζουν την ουδετερότητα της Ελλάδος προς βοήθειαν της Σερβίας ... της οποίας η Ελλάς τυγχάνει επίσης σύμμαχος και αποβιβάζουν στην Θεσσαλονίκη 1 αγγλική και 1 γαλλική μεραρχία ( 1/10 /1915 - 5/10/1915 ).

- Οι Γερμανοαυστριακοί επιτίθενται κατά της Σερβίας στις 8/10 και οι Βούλγαροι στις 15/10. Στις 22/10 οι Βούλγαροι καταλαμβάνουν τα Σκόπια και αποκόπτουν τους Σέρβους απ' το ανταντικό προγεφύρωμα της Θεσσαλονίκης.

- Οι αγγλογαλλικές δυνάμεις της Θεσσαλονίκης προωθούνται στην σερβική Μακεδονία και στις 19/10 φτάνουν στο Δεμίρ Καπού.

- Πιεζόμενοι απ' τους Γερμανοαυστριακούς οι Σέρβοι υποχωρούν προς το Κόσοβο και ετοιμάζονται να επιτεθούν προς τα Σκόπια που κατείχαν οι Βούλγαροι προκειμένου να διασπάσουν τον κλοιό και να ενωθούν με τις ανταντικές δυνάμεις. Ταυτόχρονα 2 γαλλικές μεραρχίες απωθούν τους Βουλγάρους και φθάνουν στις 12/11 κοντά στα Βελεσσά. Μια κόμη γαλλική μεραρχία προωθείται προς τον Στρυμόνα. Οι Σέρβοι επιτίθενται στους Βουλγάρους στις 18/10 αλλά αποτυγχάνουν να διασπάσουν τον βουλγαρικό κλοιό. Περικυκλωμένοι όπως ήταν μεταξύ Γερμαναυστριακών από τον βορρά και Βουλγάρων από το νότο , υποχωρούν προς την Αλβανία.

- Τα λείψανα του σερβικού στρατού ακολουθούσε ο γέρος Σέρβος βασιλιάς μεταφερόμενος σε φορείο. Στις 22/11 οι Σέρβοι μπαίνουν στην Αλβανία. Στην διαδρομή προς Τίρανα, Ελβασάν , Σκόδρα/Σκουτάρι και παράλια της Αδριατικής αντιμετωπίζουν πείνα , κρύο και επιθέσεις αλβανικών συμμοριών.

- Ο βασιλιάς τους Μαυροβουνίου υπογράφει ξεχωριστή ειρήνη με τους Γερμανοαυστριακούς ( Ιανουάριος 1916 ) και καταφεύγει εξόριστος στην Ιταλία.

- Οι Γερμανοαυστριακοί προελαύνουν στην Αλβανία. Οι Αγγλογάλλοι αποφασίζουν να μεταφέρουν με τα πλοία τους τον σερβικό στρατό απ' την Αλβανία στην Κέρκυρα χωρίς να ρωτήσουν την Ελλάδα. Στις 11/1/1916 οι πρεσβευτές των Ανταντικών στην Αθήνα επέδωσαν διακοίνωση στην οποία έλεγαν : προς διάσωσιν του σερβικού στρατού εκρίθη αναγκαίον όπως ούτος μεταφερθεί εις Κέρκυραν και η Ελλάς ως σύμμαχος της Σερβίας δέον να μην εναντιωθεί εις την συμμαχικήν ταύτην απόφασιν. Ένα γαλλικό τάγμα καταλαμβάνει την Κέρκυρα υπό την προστασία του γαλλικού στόλου. Στις 18/1 αρχίζει η αποβίβαση των Σέρβων. Μέχρι τις 23/2 είχαν συγκεντρωθεί 133.000 άνδρες ( οι 3.681 πέθαναν απ' τις επιδημίες ). Στο νησί εγκαταστάθηκε και η σερβική κυβέρνηση και συνέχιζε να βρίσκεται σε αυτό κόμη και μετά την αποχώρηση του σερβικού στρατού. Η γαλλοϊταλική κατοχή της Κέρκυρας έληξε στις 20/10/1919.

- Η Αντάντ αποφασίζει να μεταφέρει τον σερβικό στρατό στην Χαλκιδική. Θα τον μετέφερε με τον σιδηρόδρομο , αλλά μετά την διαμαρτυρία της Ελλάδας πως ήταν ουδέτερη χώρα , τον μετέφεραν με δικά τους πλοία. Στις 13/12/1915 οι Αγγλογάλλοι εγκαταλείπουν την σερβική Μακεδονία και υποχωρούν πίσω στην Ελλάδα. Οι Γερμανοί διατάσσουν τα γερμανοβουλγαρικά στρατεύματα να σταματήσουν στα σύνορα της Ελλάδας, καθώς το βαλκανικό μέτωπο δεν ήταν τόσο σημαντικό και έπρεπε να εξοικονομηθούν δυνάμεις για αλλού.


πηγή πληροφοριών : περιοδικό Στρατιωτική Ιστορία , εκδόσεις Περισκόπιο , τεύχος 18, Γεώργιος Νικολούδης , Το δράμα της Σερβίας στον Α΄ΠΠ

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Στις 4/9/1915 η Βουλγαρία συμμαχεί με τους Γερμανοαυστριακούς κατά της Σερβίας. Για αντάλλαγμα θα της έδιναν την σερβική Μακεδονία.

Αν τους την έδιναν οι Σέρβοι δεν θα είχαν προσχωρήσει στις Κεντρικές δυνάμεις. Από την άλλη μεριά όμως και εμείς δεν θα παίρναμε τη Δυτική Θράκη αφού μεταπολεμικά οι σύμμαχοι δεν θα την αφαιρούσαν από τη Βουλγαρία.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Η θεωρίες της «γλώσσας χωρίς λαό» και της «μικτής γλώσσας»

Τη θεωρία της «γλώσσας χωρίς λαό» είχε υποστηρίξει αρχικά ο Αθανάσιος Παππαλουκά Ευταξίας, συγγραφέας της μελέτης Το έργον του Ελληνισμού εν Μακεδονία (1880). Κατά τον Ευταξία οι Μακεδόνες είχαν αναγκαστεί να μάθουν τη γλώσσα των κατακτητών Βουλγάρων. Κατά τον εκδότη της εφημερίδας Σφαίρα, τον Ιωάννη Καλοστύπη, που είχε επίσης ζήσει εκεί ως εκπαιδευτικός, επειδή ο βούλγαρος αγρότης «δια την παχύνοιαν και αγροικίαν» δεν μπορούσε να μάθει ελληνικά, είχαν εξοικειωθεί οι Έλληνες –σε καιρούς «δεινής αμαθείας»– με την «παχυλήν σλαυικήν γλώσσαν, ως προχείρως μανθανομένην δια το πενιχρόν του λεξιλογίου της». Η σλαβική αυτή ήταν για τον Καλοστύπη βουλγαρικό και σερβικό ιδίωμα. Η δεύτερη θεωρία ήταν της μικτής γλώσσας ή της σλαβοφάνειας, όπως την αποκάλεσε η Αλεξάνδρα Ιωαννίδου. Υποστηρίχθηκε, μετά την έναρξη του ένοπλου Μακεδονικού Αγώνα από αρκετούς συγγραφείς, με τεκμήριο τις πρόχειρες ετυμολογικές τους παρατηρήσεις. Η γλώσσα των «Ελληνοσλαύων» ή «Σλαυομακεδόνων», όπως τους ονόμαζε ο Νεοκλής Καζάζης, ήταν μικτού λεξιλογίου αλλά με ελληνικές ρίζες. Πάντως δεν ταυτιζόταν με τα βουλγαρικά της Βουλγαρίας, τα οποία στη Μακεδονία, σύμφωνα με απόψεις εξ Αθηνών, δεν γίνονταν καν κατανοητά. Σε μια διάλεξη μάλιστα, Περί καταγωγής της μακεδονικής γλώσσης, που δόθηκε το 1912, υποστηρίχθηκε πως:

Εκ πάντων των ειρημένων καταφανές εγένετο ότι η εν Μακεδονία και Βουλγαρία λαλουμένη γλώσσα δεν είνε σλαυική αλλ’ η αρχαία Μακεδονική και Γετική και ότι οι μεν εν Μακεδονία λαλούντες την γλώσσαν ταύτην είνε Μακεδόνες, ους ο Όμηρος Μυσούς καλεί, οι δε κατοικούντες την νυν Βουλγαρίαν δεν είνε Βούλγαροι αλλά Γέται.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Ο Βενιζέλος είχε προτείνει προσεταιρισμό της Γιουγκοσλαβίας εναντίον της Βουλγαρίας και της Τουρκίας με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Φλώρινας, μόνο όμως εφόσον η Ελλάδα ανακτούσε την Ανατολική Θράκη.

Διάβαζα για την πρόταση περί παραχώρησης της Καβάλας στη Βουλγαρία το 1915 και θυμήθηκα αυτή την ανάρτηση σου. Αυτές ήταν οι μοναδικές περιπτώσεις όπου έπεσε στο τραπέζι η ιδέα της παραχώρησης μακεδονικών εδαφών στη Βουλγαρία ή τη Γιουγκοσλαβία; Έχεις άλλες υπ’ υπόψη σου;

[Τλαξκαλτέκος]

Ο Βενιζέλος είχε προτείνει προσεταιρισμό της Γιουγκοσλαβίας εναντίον της Βουλγαρίας και της Τουρκίας με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Φλώρινας, μόνο όμως εφόσον η Ελλάδα ανακτούσε την Ανατολική Θράκη.

Διάβαζα για την πρόταση περί παραχώρησης της Καβάλας στη Βουλγαρία το 1915 και θυμήθηκα αυτή την ανάρτηση σου. Αυτές ήταν οι μοναδικές περιπτώσεις όπου έπεσε στο τραπέζι η ιδέα της παραχώρησης μακεδονικών εδαφών στη Βουλγαρία ή τη Γιουγκοσλαβία; Έχεις άλλες υπ’ υπόψη σου;

Μόνο των κομμουνιστών μου έρχεται στο μυαλό ...

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Ελληνογιουγκοσλαβικές σχέσεις: Κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου Ελλάδα παρέμενε η μοναδική γειτονική χώρα που δεν είχε καμία βασική διαφορά να τη χωρίζει με τη Γιουγκοσλαβία. Αντίθετα οι δύο χώρες είχαν πολλούς λόγους φιλίας και συνεργασίας. Ανήκαν αμφότερες στους νικητές που είχαν διευρύνει τα σύνορά τους και επιθυμούσαν την παγιοποίηση των συνόρων αυτών. Είχαν επίσης έναν μεγάλο κοινό εχθρό, τη Βουλγαρία, απέναντι στην οποία προσπάθησαν να κρατήσουν κοινή στάση. Το σημείο αιχμής ήταν η εθνική ταυτότητα των σλαβόφωνων πληθυσμών της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας τους οποίους η Βουλγαρία θεωρούσε όλους γενικώς ομοεθνείς της. Κατά τα λεγόμενα του Γιουγκοσλάβου πρέσβη το 1924, «αν η Ελλάς θεωρεί τους σλαβικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας Έλληνες, δεν έχουμε πρόβλημα. Αν όμως τους αναγνωρίσει ως Βουλγάρους θα αντιδράσουμε. Θα συμπράξουμε με τη Βουλγαρία και θα διεκδικήσουμε από κοινού την ελληνική Μακεδονία». Συνεπώς η Γιουγκοσλαβία αρχικά δεν διεκδίκησε ρόλο προστάτιδας των Σλαβοφώνων της Ελλάδας και της «επέτρεψε» να τους αποκαλεί όπως επιθυμούσε: Eλληνες Σλαβόφωνους, σλαβόφιλους, ντόπιους δίγλωσσους κ.λπ., αλλά όχι Βούλγαρους.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Μόλις ο Βενιζέλος έκανε τη θριαμβευτική του επανεμφάνιση 1928, οι αξιωματούχοι της ΚτΕ φρόντισαν να μάθουν αν ο φιλελεύθερος ηγέτης σκόπευε να δώσει σχολεία στους Σλαβόφωνους. Ο Δ. Αγνίδης, στέλεχος της ΚτΕ, ανέφερε στον Γενικό της Γραμματέα μετά από συζήτηση του με τον έλληνα ηγέτη:

«Πιστεύει ότι πρέπει να σεβόμαστε τις συνθήκες αλλά όχι και να δημιουργούμε τεχνητά εμπόδια για την ομαλή ενσωμάτωση των μειονοτήτων στο κράτος του οποίου είναι μέλη. Στους Σλαβόφωνους π.χ. που δεν είπάνω από 85.000-90.000 σήμερα, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστο γραικομάνων που, αν και μιλούν σλαβικές διαλέκτους, αισθάνονται Έλληνες. Γιατί να ανεχτούν αυτοί τεχνητά μέτρα με σκοπό την καλλιέργεια βουλγαρικής ή σερβικής συνείδησης; Αυτοί κάνουν ό,τι μπορούν για να μάθουν ελληνικά και στέλνουν τα παιδιά τους σε ελληνικά σχολεία. Υπάρχουν άλλοι που δεν έχουν απολύτως καμία εθνική συνείδηση. Αυτοί θα γινόταν οτιδήποτε αρκεί να τους εξασφαλίσεις την ησυχία τους. Γιατί να τους στρέψουμε σε άλλη κατεύθυνση; Υπάρχουν φυσικά και οι Σλαβόφωνοι που θα προτιμούσαν να μάθουν τα παιδιά τους βουλγαρικά. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά τίποτα. Όσοι ένιωθαν Βούλγαροι πήγαν ήδη στη Βουλγαρία. Όσοι έμειναν πιστεύουμε ότι έχουν θετικά συναισθήματα έναντι της Ελλάδος. Ο Βενιζέλος είναι έτοιμος να δώσει σ’ αυτήν την τρίτη κατηγορία σχολεία που να διδάσκουν τη διάλεκτό τους. Μέχρι στιγμής όμως κανείς δε ζήτησε τέτοιο σχολείο. Αν ζητήσουν αυθόρμητα θα το έχουν, αλλά δε θα τους το επιβάλουμε κιόλας!»

Αυτή ήταν σε γενικές γραμμές και η επίσημη στάση της Ελλάδας στο θέμα της εκπαίδευσης των Σλαβόφωνων. Ο Βενιζέλος δεν διαφοροποιήθηκε καθόλου στο θέμα αυτό. Στο τέλος της Βαλκανικής Διάσκεψης των Αθηνών το 1930 μάλιστα επανέλαβε σε Βούλγαρους δημοσιογράφους την πρόθεσή του να προσφέρει μειονοτικά σχολεία αν τα ζητήσει ο λαός.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

ΚΚΕ και Μακεδονία: Το ΚΚΕ αναγκάστηκε να υποταγεί απρόθυμα και με μεγάλο κόστος στη γραμμή της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας για ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη για να μην αποκοπεί από τον κομμουνιστικό κορμό. Το αποτέλεσμα ήταν να στιγματιστεί το ΚΚΕ ως Δούρειος Ίππος και όργανο του βουλγαρικού εθνικισμού και να γίνει ο εύκολος στόχος όλων των εθνικιστικών συντηρητικών στοιχείων κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.

Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι το ΚΚΕ αρνήθηκε να υποστηρίξει με φανατισμό αυτή την επιβεβλημένη γραμμή και έστρεψε το ενδιαφέρον του κυρίως στα δικαιώματα των μειονοτήτων. Άλλωστε μετά την εισροή των προσφύγων από τη Μ. Ασία, την ελληνοτουρκική και την ελληνοβουλγαρική ανταλλαγή, η ελληνική Μακεδονία και Θράκη ήταν πια περιοχές τόσο ομοιογενείς εθνικά που ούτε από το ΚΚΕ θα μπορούσε να συζητηθεί σοβαρά ζήτημα αυτονόμησης. Το 1935, όταν δηλαδή ο ολοκληρωτισμός άρχισε να απειλεί σοβαρά τα Βαλκάνια, το σλόγκαν της ανεξάρτητης Μακεδονίας και Θράκης εγκαταλείφθηκε οριστικά προς μεγάλη ανακούφιση των κομμουνιστών της Ελλάδας αλλά και της Γιουγκοσλαβίας. Η εκλογική επιτυχία της αριστεράς στην Ελλάδα το 1936 ίσως οφείλεται εν μέρει και σ’ αυτή την αλλαγή γραμμής στο εθνικό θέμα.

[Ακρίδης Κατσαριδόπουλος]

Πρωτόκολλο Πολίτη-Καλφώφ(1924): Για το Πρωτόκολλο διατυπώθηκαν έντονες αντιρρήσεις από τη Σερβία, η οποία δεν μπορούσε να δεχτεί να αναγνωριστούν ως βουλγαρική μειονότητα οι σλαβόφωνοι π.χ. της Φλώρινας ενόσω θεωρούσε «νότιους Σέρβους» τους γείτονές τους του Μοναστηριού, και τελικά απορρίφθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο το επόμενο έτος και η Ελλάδα αποδεσμεύτηκε έναντι της ΚτΕ από τις υποχρεώσεις της.
https://el.wikipedia.org/wiki/Πρωτόκολλο_Πολίτη-Καλφώφ

=======================================================================

Η Γιουγκοσλαβία απείλησε την Ελλάδα ότι θα καταγγείλει την ελληνοσερβική συνθήκη του 1913. Ο σέρβος πρέσβης στην Αθήνα εξήγησε στο ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών τις βασικές αντιρρήσεις της κυβέρνησής του: Βάσει του πρωτοκόλλου αυτού όποιος δήλωνε Βούλγαρος εδικαιούτο ειδική μεταχείριση και προστασία.

Αυτό θα οδηγούσε πολλούς Σλαβόφωνους χωρίς βουλγαρικές ρίζες να δηλώσουν καιροσκοπικά Βούλγαροι. Αυτό με τη σειρά που θα οδηγούσε τη Βουλγαρία στην παγίωση της θεωρίας της ότι οι Σλάβοι της Μακεδονίας είναι Βούλγαροι. Η Γιουγκοσλαβία επέμενε ότι τα προνόμια αυτά απέναντι στους Βουλγάρους έπρεπε να καταργηθούν ή να επεκταθούν και στους σερβικούς πληθυσμούς της Ελλάδας. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που η Γιουγκοσλαβία μίλησε για «σερβικούς πληθυσμούς στην ελληνική Μακεδονία. Στη συνέχεια θα θυμόταν ή θα ξεχνούσε αυτούς τους «Σέρβους» ανάλογα με τη φάση που περνούσαν οι ελληνοσερβικές σχέσεις.